U herkent het wellicht in uw eigen buurt: een voor u waardevol gebouw staat leeg en verwaarloost stukje bij beetje. Voor veel bewoners vraagt dat om actie: er moet iets gebeuren om het pand te behouden. Dat is precies wat er aan de hand is bij de gebouwen 66 en 72, waar het nieuwe stadhuis in komt. De opgave om die gebouwen tot e?e?n functioneel stadhuiscomplex om te vormen, is een vondst.

Sinds de overdracht van de Oude Rijkswerf aan de gemeente, wordt gewerkt aan sanering, herbestemming en restauratie. Pand voor pand wordt herbestemd en voor nieuw gebruik aangepast. Een proces dat zich langzaam maar zeker voltrekt. Nog steeds staan historische gebouwen leeg. Na zoveel jaren leegstand verbrokkelt metselwerk, verroest ijzer, rot beton, vermolmen kozijnen en splijten dakspanten. Dat is voor monumenten dodelijk.

Het ministerie van cultuur kwam ruim tien jaar geleden met een nota over de modernisering van monumentenzorg. Herbestemming is daarbij een van de pijlers. In de nota staat: “Een nieuwe bestemming kan het gebruik en daarmee de mogelijkheden tot behoud vergroten. Belangrijk zijn ook de kansen die ontstaan in de omgeving van het betreffende project. Aanpassingen aan bijvoorbeeld een karakteristiek gebouw kunnen een grote positieve uitwerking hebben op het gebied eromheen. […] ‘behoud door ontwikkeling’ heeft vaak laten zien dat de interessantste oplossingen ontstaan door creatief om te gaan met de bestaande historische context.”

Dat is precies wat nu op de Rijkswerf gebeurt. De praktijk heeft volop aangetoond dat ‘behoud door ontwikkeling’ monumenten uit het slop heeft geholpen. Ons erfgoed is levende materie waarvan de oude waarden in een nieuw leven herkenbaar blijven. Het verhaal van het verleden blijft leesbaar in de vernieuwing.

Het is een misverstand dat verandering van monumenten verlies betekent van monumentale waarden. Inmiddels weten we: niets is zo veranderlijk als een monument. Als een monument zijn functie verliest en geen aansluiting kan vinden bij nieuw gebruik verarmt het in zijn neergang ook de omgeving. Kijk naar dat voorbeeld bij u in de buurt.

Fons Asselbergs

Vm. directeur van de Rijksdienst Monumentenzorg
Vm. Rijksadviseur voor het cultureel erfgoed

 

Dit artikel is afkomstig uit de Stadhuiskrant editie 1. U kunt deze editie hier downloaden

Fotografie gebouwen: Luuk Kramer